دستگاه جوجه کشی اردک

حالت اول : در این حالت ، سر جنین بین پاها قرار دارد . اگر چه این وضعیت در ابتدای دوره جوجه کشی طبیعی است ، اما در مقطع پایانی دوره جوجه کشی ، جنین سر خود را بالا آورده و آن را در زیر بال راست قرار می دهد . این نوع حالت قرارگیری غیرطبیعی جنین همیشه کشنده است . این حالت با بالا بودن دمای دستگاه جوجه کشی بیش از میزان طبیعی در ارتباط است .

حالت دوم : در این حالت ، سر جنین در محل انتهای کوچک تخم قرار گرفته است . این وضعیت در پنجاه درصد موارد کشنده است . کمک به جنین ها در زمان خروج از تخم ، میزان جوجه در آوری را افزایش می دهد .

حالت سوم : در این حالت ، جنین سر خود را به جای بال راست ، در زیر بال چپ قرار داده است . قرار گرفتن جنین در چنین حالتی تقریبا همیشه مرگ آور بوده و این حالت با سوء تغذیه در مرغان مادر در ارتباط است . دمای بالای دستگاه جوجه کشی یا چرخش نامناسب تخم ها در طی دوره جوجه کشی نیز در ایجاد این حالت نقش دارند .

حالت چهارم :  در این حالت ، بدن جنین در حول محور طولی تخم می چرخد و در نتیجه سر جنین از اتاقک هوایی تخم دور شده و در ناحیه جانبی تخم قرار می گیرد . چون نوک جوجه از اتاقک هوایی تخم دور است لذا مرحله انتقال به شکل تنفسی ریوی انجام نشده و در صورت عدم کمک به جوجه برای خارج شدن از تخم ، قرار گرفتن در این حالت اغلب کشنده است .

حالت پنجم :  این حالت زمانی روی می دهد که پاها در بالای سر قرار گرفته اند . به علت قرار گرفتن جنین در چنین حالتی ، پاها امکان لگد زدن (Kick) به محل مناسبی از پوسته تخم را نداشته و در نتیجه جوجه ، بدون قدرت پاها ، توانایی شکستن پوسته و خروج از تخم را نخواهد داشت . در این حالت نیز بدون کمک خارجی ، قرارگیری غیرطبیعی جنین منجر به مرگ آن می شود .

حالت ششم : در این حالت ، سر جنین به جای قرار گرفتن زیر بال راست ، روی آن قرار دارد ، این شکل قرارگیری جنین هر چند غیرطبیعی بوده و با مشکل همراه است ، اما امکان تفریخ و خروج جوجه از تخم وجود دارد .

حالت هفتم : این حالت زمانی روی میدهد که جنین کوچک بوده و یا شکل تخم کروی باشد . در چنین حالتی جنین برخلاف جهت قرار گیری طبیعی و به صورت عرضی در درون تخم قرار داشته و سر آن مجاور اتاقک هوایی تخم است . قرار گرفتن جنین در چنین حالتی نیز اغلب مرگ آور است .

ساختار کلی سیستم کنترل دستگاه جوجه کشی

دستگاه جوجه کشی جهت کنترل و حفظ شرایط مورد نیاز برای رشد جنین داخل تخم نیازمند یک مرکز فرمان و هدایت است که آنرا سیستم کنترل یا کنترلر دستگاه جوجه کشی می نامیم. کنترلرهای جوجه کشی به دو نوع آنالوگ و دیجیتال تقسیم بندی می شوند. کنترلر های دیجتالدستگاه جوجه کشی براساس نوع تولید، انواع گوناگونی شامل صنعتی ، نیمه صنعتی و آماتور دارند که در ادامه توضیح داده می شود.

کنترلر دستگاه جوجه کشی آنالوگ :

این نوع از کنترلر ها معمولا یک ترموستات ( دماسنج ) مکانیکی ساده می باشند که مجهز به یک سنسور دمای ترموکوپلی و یک دیمر ولومی تنظیم حرارت می باشند. امروزه به دلیل دقت پایین و عدم ارائه آپشن های مورد نیاز این نوع کنترلر ها از گردونه کار خارج شده اند و جای خود را به کنترلرهای نیمه دیجیتال داده اند.

کنترلر دستگاه جوجه کشی دیجیتال :

به طور کلی یک سیستم کنترلر دیجیتال دستگاه جوجه کشی دارای 5 بخش اصلی می باشد.

1- حافظه (IC پروگرامر)

از مهمترین ارکان یک کنترلر IC حافظه می باشد. از IC های صنعتی می توان میکروچیپ های pic و atmel های حرفه ای گرید A و IC های ARM را نام برد. آی سی های گرید b  و یا c  به علت نویز پذیری بالای فرکانس های emi , rfi و تحمل پایین دما، سیستم های کنترل دستگاه جوجه کشی را به نیمه صنعتی و آماتور کاهش رتبه می دهند.

آی سی های غیر صنعتی به راحتی نویز اشیاء اطراف را به خود جذب کرده و در عملکرد دستگاه اختلال ایجاد می کنند. همچنین انتخاب ظرفیت متناسب با حجم برنامه نوشته شده از اهمیت به سزایی برخوردار است.

2- نمایشگر display

وظیفه نمایشگر همانطور که از نامش پیداست نشان دادن وضعیت فعلی دستگاه مانند دما، رطوبت و سایر پارامترهای مورد نیاز است. نمایشگرها را می توان به چهار نوع LCD  کارکتری و  tft و LCD گرافیگی و سون سگمت ها تقسیم بندی کرد. نمایشگرهای سون گمنتی که بر اساس کارکترهای ال ای دی عمل می کنند سخت ترین نوع نمایشگر بوده و مناسب ترین نوع برای کنترلر های صنعتی می باشند البته استفاده از نمایشگر های ال ای دی گرافیکی هم مرسوم می باشد ولی به علت هزینه تمام شده نسبتا بالا استفاده از ال ای دی های اورجینال و با کیفیت به صرفه نبوده و مدل های ارزانتر هم به علت نویز پذیری بالا کار را دچار ریسک می کنند.

3- درایوها ( محرک های خروجی)

برای انتخاب نوع خروجی ها باید توان مصرفی به طور دقیق محاسبه شود . به طوری که حداکثر توان مصرف کننده را محاسبه نموده و محرکی با توان بالاتر انتخاب میکنند. از انواع محرک خروجی رله ، ترایاک، SSR و ماسفت را می توان نام برد. امروزه از رله ها به علت استحلاک بالا کمتر استفاده میگردد . همچنین SSR ها به علت هزینه بالا معمولا در صنعت جوجه کشی کاربردی ندارند.

4- سنسور

سیستم کنترل دستگاه جوجه کشی می تواند به انواع سنسور های دیجیتال و آنالوگ مجهز باشد نکته ای که در انتخاب سنسور اهمیت دارد بعد از انتخاب نوع دیجیتال یا انالوگ 5 شاخصه اصلی می باشد:

1. رنج قابل قبول اندازه گیری ( محدوده مورد نیاز برای دستگاه جوجه کشی بین 0 تا 50 درجه سلسیوس می باشد.)
2. نوع پارامتر اندازه گیری
3. دقت اندازه گیری (0.1 درجه سلسیوس مناسب است)
4. صحت اندازه گیری ( میزان خطا بعد از کالیبراسیون)
5. عمر مفید سنسور ( حداقل 3 سال)

سنسورهای آنالوگ مانند  ntc  و  pt100 به دلیل تحمل بالا در فاصله گیری از دستگاه کنترلر و عایق بندی مناسب سنسور در دستگاه های جوجه کشی صنعتی کاربرد فراوان تری دارند همینطور سنسور های دیجیتال همانند sht  ها به دلیل حساسیت در برابر مواد ضد عفونی و محدودیت در فاصله گرفتن از سیستم کنترل کمتر در دستگاه های جوجه کشی صنعتی استفاده می شوند.

5- نرم افزار

برای برنامه نویسی یک سیستم کنترل دستگاه جوجه کشی از زبان های برنامه نویسی c++  و پاسکال بیشتر استفاده می شود البته در برخی از کنترلر های آماتور از زبان بیسیک هم استفاده میکنند. البته زبان c++ مهندسی تر و قابلیت مانور بیشتری دارد.

در بخش دوم  به بررسی انواع سیستم کنترلر های دستگاه جوجه کشی رایج در ایران و دنیا با تمرکز بر آپشن های مورد نیاز خواهیم پرداخت.

در طبیعت بسیاری از گونه های پرندگان ، پرندگان نر و ماده عمل جوجه کشی تخم ها را تا زمان رسیدن پرنده ماده به مرحله پایانی تخمگذاری ، شروع نمی کنند و این عمل به هم زمانی خروج جوجه ها از تخم کمک می کند . در سیستم پرورش در قفس و مراکز پرورش پرندگان نیز به منظور اعمال مدیریت صحیح ، تنظیم همزمانی خروج جوجه ها از تخم ، موضوعی مهم است . بخصوص اگر عمل جوجه کشی با آشیانه سازی بطور همزمان انجام گیرد و در مقیاس بالایی باشند . پرندگانی که زمان جوجه کشی و آشیانه سازی آن ها قدیمی تر است ، برای آن هایی که آشیانه سازی را به تازگی شروع کرده اند ، به عنوان یک تهدید محسوب می شوند .

شرایط مکان نگهداری تخم ها عبارت است از : دمای 3/18 – 8/12 درجه سلسیوس ( 65 – 55 درجه فارنهایت ) که دمای 8/12 درجه سلسیوس برای تخم های اکثر گونه های پرندگان دمای مناسبی است . رطوبت نسبی مکان نگه داری تخم ها باید حدود 75 درصد باشد . عمل گرم کردن تخم ها تا دمای 27 درجه سلسیوس ( 80 درجه فارنهایت ) و به مدت هر پنج دقیقه یکبار در شبانه روز انجام می گیرد تا به بهبود قابلیت جوجه درآوری تخم ها کمک کند . همچنین عمل چرخاندن تخم ها با زاویه 90 درجه در پایان عمل گرم کردن و یکبار در شبانه روز ، امکان زنده ماندن جنین داخل تخم ها را افزایش می دهد .

با وجود اعمال توصیه های فوق و تامین شرایط مطلوب برای تخم های انبار شده ، افزایش احتمال مرگ جنین درون تخم ها تا دو درصد در روز ، می تواند قابل قبول باشد ( پس از گذشت یک روز از انبار کردن تخم ها ، از هر یکصد تخم بارور جنین دار ، دو جنین تلف خواهند شد ) . معمولا تخم های بارور بیش از یک هفته نگه داری نمی شوند زیرا بعد از این مدت ، احتمال ازبین رفتن جنین ها افزایش می یابد . بایستی توجه داشت که عمل نگه داری تخم های نطفه دار قبل از ورود به دستگاه جوجه کشی در مورد بعضی از گونه های غیر اهلی مانند گنجشک سانان ( نظیر گنجشک – طوطی – مرغ عشق و فنچ ) بر اساس روش فوق توصیه نمی گردد ، زیرا نتیجه آن رضایت بخش نیست . اما تخم های نطفه دار پرندگان آبزی ( نظیر اردک – غاز و مرغابی ) را عموما به خوبی می توان انبار و نگه داری کرد.